Guatemala en Mexico zijn heel populaire bestemmingen. En in Mexico zijn met name de regio’s Chiapas en Yucatan enorm populair. Het is ook mogelijk de grens over te steken van Guatemala naar Mexico om die deelstaten te bezoeken. Chiapas is een deelstaat met geweldig mooie plaatsen en bezienswaardigheden. Het is echter ook de deelstaat waar in 1994 een gewapende opstand was van het Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger. En nu nog zijn de invloeden van de opstand soms nog te merken. Bijvoorbeeld bij het aanhouden van bussen met roadblocks. Soms worden bussen gestopt en moet men geld afstaan. Het is en blijft altijd een onplezierige ervaring.
In 1998 maakte ik een reis door Centraal-Amerika. En besloot over land van Guatemala naar Mexico te reizen. In die jaren waren de Zapatistas nog behoorlijk actief, En hoewel er uiteindelijk niets gebeurd is, gaf die reisdag mij een heel bedreigend gevoel. De reis ging van Flores naar Palenque. Hoe dat ging lees je hieronder.
Van Flores, Guatemala naar Palenque, Mexico
Dan zit je in Guatemala en wil je doorreizen naar Mexico. Je kijkt in de Lonely Planet en ziet staan: “A faster route..” enzovoort. Dus wat is het besluit? De reis gaat heel vroeg in de ochtend per bus naar El Peten, bij Flores naar Bethel. Nagenietend van Tikal en vol verwachting over Palenque in Mexico komen we ergens in de late ochtend in Bethel aan en we moeten uitstempelen in Guatemala. Er wordt iemand opgetrommeld. Een houten hokje wordt geopend en daarna een stempel in de paspoorten. Een mannetje brengt ons naar de rivier vanwaar we een boot naar Frontera Corozal nemen. De rugzakken in een klein kleurig bootje, wij erin, een mannetje erbij en 10 dollar lichter varen we even later over de Usumacinta en komen wij een half uur later in Mexico aan. Daar is wederom een circus van paspoorten. Wij zijn de enigen die van de “grens” komen maar gelukkig is er een douanebeambte die onze paspoorten mag stempelen. Dan zoeken we een collectivo op die vertrekken zal naar Palenque zodra hij vol zit.
Het duurt niet lang voor we bij een soort controlepost aankomen. Daar wordt iedereen gecheckt. Van de andere kant komt ook een busje en die stopt naast die van ons. De beide chauffeur praten even en dan worden er gebaren gemaakt van schieten. De ramen gaan open en even later hoor ik alleen veel Spaans gepraat. Dan rijden we verder om een kwartier later te stoppen op een afgelegen plek.
Iedereen stapt uit en alles wat verstopt kan worden wordt weggestopt. Met mijn matige kennis van het Spaans begrijp ik al snel dat de Zapatistas actief zijn en busjes aanhouden om mensen te beroven om met het geld hun strijd tegen de regering te kunnen betalen. Het is even slikken, waar zijn we verzeild geraakt. Trouwringen af, geld en paspoorten verstoppen ergens bij de motor van het busje waar iemand iets losgedraaid heeft waar wat ruimte zit. Maar waar laat je de camera’s. De rugzakken dan maar leeghalen en de camera’s helemaal onderin en weer inpakken. Dan rijden we weer. Niemand zegt iets. Met een razende vaart gaat het busje over de wegen waar aan weerszijden bossen staan. Wat en wie zitten in de bossen. Wat gaat er gebeuren wanneer de Zapatistas ons aanhouden. Het is beangstigend door het beeld wat we hebben van de armgebaren met de geweren.
Er is één man die een klein beetje de Engelse taal machtig is. Navraag leert dat het busje wat we tegenkwamen aangehouden is en de mensen beroofd zijn terwijl ze onder schot gehouden zijn. En wij als toeristen hebben in de ogen van de mensen geld. Gespannen en nerveus zitten we tussen de, eveneens gespannen, mensen die verder ook niets meer zeggen. Het wordt donker, dikke wolken pakken zich samen boven de bomen. Dan barst er ineens een onweer los. Bliksemschichten en een enorme stortbui. In het busje ontstaat enige ontspanning. Wij zijn nog steeds bang voor wat er gebeuren kan. Nog voordat de bui over is komen we weer bij een controlepost. Ineens is iedereen opgelucht.
Na de controle rijden we even uit het zicht en stoppen we waarna iedereen de verstopte spullen weer uit het motorcompartiment pakt. Ook wij doen hetzelfde. De chauffeur zegt dat we nu weer veilig zijn en in een rustig gangetje rijden we het laatste uurtje naar Palenque. Ook wij zijn opgelucht. En vragen ons nog steeds af wat er had kunnen gebeuren wanneer we overvallen zouden zijn door Zapatistas. Iets om maar niet te lang over te moeten nadenken. Het is tijd om over een bezoek aan Palenque na te denken.
Meer weten over de Zapatistas?
Ben je nieuwsgierig wat de Zapatistas zijn? Wat de opstand van 1994 inhield? En wat er zich verder in de deelstaat Chiapas afspeelt? Gun je zelf even tijd om de volgende blogs te lezen. En nee, het zijn geen reisverslagen.
- De impact van de Mexicaanse Zapatista beweging
- De nieuwe wereld in Chiapas: het leven van de revolutionaire zapatistas in Mexico